Afwijkingen aan hart en bloedvaten

Hart- en vaataandoeningen zijn de meest levensbedreigende complicaties. Kenmerken hiervan zijn een toenemende verwijding van de grote lichaamsslagader (de aorta), een lekkende aortaklep en een doorbuigende mitralisklep.

    Aorta aneurysma
    Een normale aorta en een aneurysma of verwijding van de aorta.

    Afwijkingen aan de bloedvaten

    Verwijding van de aorta

    Een van de belangrijkste afwijkingen die kan voorkomen is die aan de grote lichaamsslagader: de aorta. Normaal gesproken is de aorta elastisch, zodat die meegeeft met de bloeddruk die ontstaat wanneer het hart het bloed in de aorta pompt. Door het slecht functionerende bindweefsel is bij Marfan patiënten de aorta juist vaak stijf, waardoor de bloeddruk toeneemt.

    Als gevolg van een langdurige hoge bloeddruk kan de aorta gaan verwijden (dilateren of aneurysma vorming). Hoe meer de aorta verwijdt, hoe kwetsbaarder deze wordt. Uiteindelijk kan daardoor een scheur in de wand van het bloedvat ontstaan (dissectie) of kan de hele wand scheuren (ruptuur). Beide situaties kunnen levensbedreigend zijn en vereisen een directe chirurgische behandeling.

    Zwangerschap

    Tijdens een zwangerschap worden het hart en bloedvaten van de aanstaande moeder extra belast. Bij de vrouw kan als gevolg van de zwangerschap een snellere verwijding optreden van de aorta, vooral wanneer deze al in enige mate verwijd was voor de zwangerschap. Bij een sterk verwijde aorta raden artsen een zwangerschap meestal af. Een zwangerschap kan dan vaak wel plaatsvinden na chirurgische vervanging van het verwijde deel van de aorta.

    Schematische weergave hart
    Een schematische weergave van het hart met de benamingen van de diverse delen.

    Afwijkingen aan het hart

    Er kunnen afwijkingen ontstaan aan de hartkleppen. In het hart zijn op 4 plaatsen kleppen aanwezig. Ze zijn in het figuur hieronder weergegeven.

    In principe kunnen de kleppen op elk van de vier locaties worden aangetast. Het zijn echter meestal de mitralis- en aortakleppen die problemen geven.

    Als een klep niet goed sluit, stroomt tijdens het pompen van het hart bloed terug langs de klep. Dit is via een stethoscoop te horen in de vorm van een hartruis. Door het terugstromen van het bloed (regurgitatie genoemd) wordt niet de normale hoeveelheid bloed het lichaam ingepompt. Om dit te compenseren, moet het hart harder gaan pompen. Door de toename in belasting kan het hart op den duur gaan vergroten.

    Mitralisklepprolaps

    Schematische doorsnede hart
    Een schematische doorsnede van het hart.

    Een voorbeeld van een vaak voorkomende klepafwijking is de doorslaande mitralisklep: mitralisklepprolaps. Normaliter zorgen kleine ‘draden’ ervoor dat de klep gesloten blijft terwijl het bloed de aorta in wordt gepompt. Deze draden soms verzwakt, waardoor de klep niet goed sluit en daardoor kan doorslaan. Vaak ondervindt men hiervan geen problemen, maar bij sommigen kan het leiden tot een ernstig verminderde hartwerking. Symptomen kunnen zijn: een onregelmatige of versnelde hartslag en kortademigheid. Het probleem kan opgelost worden met een operatie waarbij de klep wordt gereconstrueerd of in zijn geheel wordt vervangen door een kunstklep.

    Tricuspideklepprolaps

    Ook kan tricuspideklepprolaps voorkomen. Dit verschijnsel doet zich echter veel minder vaak voor dan mitralisklepprolaps.

    Endocarditis

    Bij iemand met een slecht functionerende klep bestaat een grotere kans op het krijgen van endocarditis. Bacteriën die zich in de bloedstroom bevinden kunnen zich gaan hechten aan de afwijkende klep. De bacteriën veroorzaken een locale ontsteking waardoor het omliggende weefsel wordt aangetast. Een endocarditis moet dan ook te allen tijde voorkomen worden. Zelfs bij kleine ingrepen (bijvoorbeeld een tandartsbehandeling) kan het raadzaam zijn om preventief antibiotica te gebruiken. Informeer bij uw cardioloog of dit ook voor u raadzaam is.

    Controle en behandeling

    Wanneer het vermoeden bestaat van een (genetische) bindweefselaandoening, dan is het raadzaam dat deze persoon door een cardioloog onderzocht wordt.

    Met behulp van een echocardiogram (ECG of hartfilmpje), CT-scan of een MRI kan een cardioloog een goed beeld krijgen van de conditie van het hart en bloedvaten. Zo worden afwijkingen aan de hartkleppen vaak goed in beeld gebracht. Ook een eventuele verandering in de diameter van de aorta wordt op deze manier gevolgd. Het advies is om regelmatig het hart, en vooral ook de gehele aorta goed te laten controleren. Dit gaat in samenspraak met de cardioloog.

    Medicijnen

    Als is vastgesteld dat het hart of de bloedvaten symptomen vertonen van Marfan kunnen preventief medicijnen worden voorgeschreven. Zo schrijft een arts vaak bloeddrukverlagende medicijnen voor. Door deze medicatie worden het hart en bloedvaten ontlast.

    Chirurgische ingrepen

    Door middel van een chirurgische ingreep kunnen hartkleppen vervangen worden. Ook de aorta kan gedeeltelijk of in zijn geheel vervangen worden door een prothese. Het moment van opereren wordt bepaald aan de hand van o.a. de diameter van de aorta en de snelheid van de verwijding. Welke operatie ook nodig is, het is aan te raden deze te laten uitvoeren door specialisten die ervaring hebben met de behandeling van Marfan, Loeys-Dietz en andere aanverwante aandoeningen.